Nhật Bản là quốc gia xếp đầu tiên về thu hút lao động Việt Nam có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài. Đây là thị trường xuất khẩu lao động truyền thống và ổn định suốt nhiều năm qua. Từ vị trí số 3 cách đây 10 năm, sau Malaysia và Đài Loan, vài năm gần đây Nhật Bản đã vươn lên số 1, đó là chưa kể đến số lượng du học sinh Việt Nam vừa học vừa làm, mà thực chất đa số đều tham gia một loại hình lao động phổ thông theo giờ tại Nhật.
Số lượng người sang Nhật làm việc
Theo số liệu thống kê của Cục quản lý lao động ngoài nước năm 2020, Nhật Bản hiện đang đứng vị trí số một trong các quốc gia tiếp nhận lao động Việt Nam, theo đó, tính đến năm 2020, lượng người lao động đi sang thị trường Nhật Bản làm việc lên đến 68.737 người (trong đó có 27.610 lao động nữ) và đang gia tăng qua các năm. Năm 2020 và 2021, do ảnh hưởng của các hạn chế đi lại do đại dịch Covid, số lượng lao động Việt Nam đi Nhật làm việc giảm rất nhiều, tuy nhiên đây là tình hình chung cho các thị trường khác chứ không riêng Nhật Bản, và theo khảo sát từ nhiều lao động, khi hết dịch , Nhật Bản vẫn là lựa chọn số 1 với người lao động
Sở dĩ thị trường lao động Nhật Bản được rất nhiều người Việt Nam ưa chuộng và lựa chọn là bởi vì những lợi ích mà thị trường này mang đến cho người lao động nước ngoài. Theo đó, các lý do để sang Nhật làm việc như:
- Mức lương của thị trường lao động tại Nhật Bản cao. Tích lũy tài chính chắc chắn tốt hơn làm việc trong nước
- Chi phí để xuất khẩu lao động sang Nhật Bản không quá cao so với các nước khác, và đang ngày càng giảm
- Quy trình đăng ký, chuẩn bị, tuyển chọn và xin tư cách lưu trú rõ ràng
- Thời hạn hợp đồng ban đầu là 3 năm, nhưng do các chính sách mới, hiện đã được kéo dài tới 5, 8 năm và hơn nữa.
- Có nhiều ngành nghề để lựa chọn làm việc
- Môi trường làm việc lành mạnh, an toàn và công bằng
- Có nhiều cơ hội việc làm sau khi quay về Việt Nam
Chi tiết một số loại hình công việc phổ biến được phép nhập cảnh vào Nhật hiện nay:
Đi Nhật Bản theo diện kỹ sư – kỹ thuật viên, điều kiện để được sang Nhật làm việc theo diện kỹ sư đó là:
- Đã tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng hệ chính quy theo chuyên ngành tương ứng với việc làm tại Việt Nam
- Có trình độ Nhật ngữ từ N4 trở lên.
- Có thể đi làm việc theo diện kỹ sư dưới hình thức : Phỏng vấn và thi tuyển thông qua trung gian là công ty Việt Nam, sang Nhật du học trường senmon và ở lại tìm việc, tham gia lớp học tiếng Nhật và tìm kiếm cơ hội việc làm tại các dự án hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản.
Đi lao động tại Nhật theo diện thực tập sinh kỹ năng, điều kiện để được sang Nhật làm việc theo diện này là
- Đủ sức khỏe theo yêu cầu, nếu đạt tiêu chuẩn sẽ được nộp hồ sơ
- Hồ sơ đầy đủ theo quy định, có công chứng và xác nhận của chính quyền địa phương
- Đăng ký phỏng vấn với nhà tuyển dụng Nhật Bản và được chọn ( trúng tuyển )
- Tham gia đầy đủ khóa học giáo dục định hướng và ngoại ngữ theo yêu cầu ( thời gian khoảng 4-6 tháng )
Hợp đồng hực tập sinh sang Nhật làm việc theo thời hạn 3 năm (có thể gia hạn thêm 2 năm nữa), và có thể đăng ký tiếp diện kỹ năng đặc định sau khi về nước để quay lại Nhật Bản làm việc.
Du học và vừa học vừa làm
Khi trở thành du học sinh tại Nhật Bản thì việc học viên đi làm chỉ là phụ, chỉ được phép làm 28 tiếng/ tuần với mức lương tối thiểu là 800 – 1200 Yên/ giờ. Tuy nhiên, mức lương này tối thiểu trung bình này cao hơn so với người đi xuất khẩu lao động. Các du học sinh có thể tìm các công việc có mức lương cao hơn nếu trình độ Nhật ngữ tốt.
Xin việc làm sang Nhật làm việc tự túc
Điều kiện để đi theo diện tự túc đó là: có hành vi dân sự đầy đủ, tự nguyện đi làm tại Nhật Bản, có ý thức chấp hành luật với tư cách đạo đức tốt, có sức khỏe đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định, có trình độ Nhật ngữ đáp ứng yêu cầu của công việc, không thuộc trường hợp cấm xuất cảnh.
Sang Nhật Bản theo diện có người bảo lãnh
Trong trường hợp này, bạn cần phải được người thân (là cha, mẹ, anh, chị, em ruột, vợ/ chồng/ con) bảo lãnh theo dạng visa người thân với thời hạn visa giống với người bảo lãnh. Theo đó, để được bảo lãnh bạn sang, người bảo lãnh cần phải chứng minh được khả năng tài chính đủ để chu cấp cho người được bảo lãnh trong thời gian cư trú.
Trong thời gian được bảo lãnh, nếu bạn muốn làm việc thì cần phải gửi đơn xin Cục quản lý Xuất nhập cảnh tại địa phương để cấp phép lao động bán thời gian cho bạn.
Một số lưu ý khi làm việc tại Nhật Bản
- Tính kỷ luật là vấn đề ưu tiên hàng đầu tại Nhật Bản, vì thế mà trong quá trình làm việc, bạn cần phải đảm bảo về sự nề nếp và tính kỷ luật cao để khỏi bỡ ngỡ trong thời gian đầu khi làm việc tại đây.
- Ở đâu cũng vậy, nói đi đôi với làm ,và đặc biệt là ở Nhật, hãy tập trung vào công việc
- Ở Nhật, người có thâm niên cao và lãnh đạo thường có sự kính trọng và tuân thủ cao từ cấp dưới. Nói cách khác, hãy nghe lời sempai ( trưởng nhóm, người có thâm niên ) và tuân thủ chỉ đạo của cấp trên. Có thể có sáng kiến nhưng nên đưa ra ý kiến một cách hài hòa và tuân thủ công việc đang làm cũng như lắng nghe ý kiến cấp trên.
- Trình độ Nhật ngữ của bạn càng cao thì mức lương và chế độ đãi ngộ của bạn càng cao. Bên cạnh đó, yêu cầu về kiến thức chuyên ngành là không thể thiếu.
- Cần phải tìm hiểu rõ về văn hóa làm việc và điều chỉnh cá nhân nhằm thích ứng làm việc lâu dài.
- Làm việc chu đáo kiên nhẫn và tỉ mỉ, không làm phiền đến người khác cũng giúp bạn ghi điểm tuyệt đối trong quá trình làm việc.